bibuła milanowska

Możemy mieć aleje spacerowe w centrum Milanówka Miasta-ogrodu

W styczniu bieżącego roku aktywna grupa mieszkańców północnej części Milanówka założyła Społeczny Komitet Budowy Drogi, do którego należy obecnie ponad 130 członków i liczna grupa sympatyków. Za główny cel Komitet postawił sobie doprowadzenie do wybudowania dróg – alei spacerowych – w siedmiu ulicach (Parkowej, Spacerowej, Grodeckiego, Górnoleśnej, Żwirki, Wigury oraz Piaski) do końca roku 2019. Wszystkie te drogi znajdują się w unikalnym obszarze ochrony konserwatorskiej, w którym nadal dominuje piaszczysta nawierzchnia. Nawiązując do ostatnio wybudowanej alei w ulicy Krasińskiego oraz wyniku Konsultacji Społecznych z roku 2016, zarekomendowaliśmy by drogi te miały jednolity wygląd i charakter ciągów pieszo-jezdnych z nawierzchnią z kostki granitowej.

Pracując społecznie wypracowaliśmy szczegółowy plan, jak możemy razem z miastem zrealizować to ambitne przedsięwzięcie, uzasadniając celowość i potrzebę przyspieszenia budowy alei spacerowych w wymienionych ulicach, a także wskazując optymalny wariant realizacji inwestycji oraz potencjalne źródła jej finansowania.

Przedstawiliśmy ten plan na nadzwyczajnym wspólnym posiedzenia Komisji Budżetu i Inwestycji oraz Komisji Praworządności, Bezpieczeństwa Publicznego, Ładu Przestrzennego i Ochrony Środowiska w dniu 14 marca 2018r. Ponieważ prezentacja dotarła do niewielu osób, chcielibyśmy za pośrednictwem Bibuły przybliżyć ją jak największej grupie milanowian.

Stan obecny

W/w ulice zlokalizowane są w strefie ochrony konserwatorskiej miasta. Wszystkie ulice są drogami gruntowymi, we wszystkich jest wykonana kanalizacja i sieć wodociągowa. Niezbędne odwodnienia są przewidziane w ramach wykonania nowych nawierzchni. Ponadto, szerokość ulic umożliwia budowę ciągów pieszo-jezdnych i nie są wymagane dodatkowe uzgodnienia.  Zatem wszystkie te ulice są w pełni gotowe na utwardzenie.

Rejon, w którym usytuowane są wymienione ulice jest wpisany do rejestru zabytków, jako „zespół urbanistyczno-krajobrazowy miasta Milanówka” (nr rej. 1319A z 08011988). Dodatkowo, znajduje się tu 5 zabytków wpisanych do rejestru konserwatora wojewódzkiego oraz liczne zabytki gminne, a także wiele urokliwych domów o ważnych znaczeniu historycznym i architektonicznym. Okolica ta ma charakter parkowo-rekreacyjny (w miejscu, gdzie jest ulica Parkowa zamierzano utworzyć park gminny – stąd nazwa ulicy) i tak właśnie jest wykorzystywana przez wielu mieszkańców całego Milanówka. Nie dziwi zatem fakt, że w 2016 r. w wyniku Konsultacji Społecznych dotyczących funkcji i estetyki dróg w ulicach: Krasińskiego, Parkowej, Spacerowej i Grodeckiego, mieszkańcy zdecydowali o utworzeniu alei parkowych wykonanych z naturalnego materiału – kostki granitowej. Rada Miasta zaakceptowała i zatwierdziła tę decyzję, poprzez podjęcie odpowiednich uchwał.

Zgodnie z tą decyzją została wybudowana droga w ul. Krasińskiego oraz wykonano projekty ciągów pieszo-jezdnych z nawierzchnią z kostki granitowej dla ulic Spacerowej i Parkowej (gotowe projekty wykonawcze, z pozwoleniem na budowę) oraz Grodeckiego (gotowy projekt wykonawczy wymagający drobnego przeprojektowania).

Obszar, o którym mówimy ma unikalny charakter i zlokalizowany jest w strefie ochrony konserwatorskiej, dodatkowo nadal dominują tu drogi gruntowe. Wykonanie jednolitej nawierzchni będzie istotnym wyróżnikiem na mapie Miasta-ogrodu, gdzie niestety często sąsiadują ze sobą najróżniejsze technologie nawierzchni drogowych.

Propozycje związane z realizacją

Mając na uwadze budżet miasta oraz szukając oszczędności, Komitet zaproponował całościową realizację projektu zamiast wykorzystywanego do tej pory podejścia polegającego na wykonywania niewielkich projektów drogowych w oderwaniu od siebie.

Z dotychczasowej praktyki przeprowadzania inwestycji drogowych w Milanówku wynika jednoznaczny wniosek, że kompleksowe przygotowanie i wykonanie remontów oraz budowy nawierzchni na dłuższych odcinkach jest optymalne kosztowo. Pozwala ono wykonawcom na osiągnięcie ekonomii skali, niedostępnej przy wykonywaniu krótkich, kilkusetmetrowych projektów.

Dla przykładu: dla ul. Parkowej został w maju 2017 roku rozstrzygnięty przetarg na wykonanie nawierzchni drogi o długości 950 mb za cenę 3 595 290 złotych. Umowy nie podpisano, natomiast ogłoszono kolejny przetarg, tym razem na odcinek ul. Parkowej od ul. Krasińskiego do ul. Chrzanowskiej (stanowiący ok. 1/3 długości) oraz na przebudowę skrzyżowania z ul. Północną. W sierpniu 2017 roku rozstrzygnięto ten przetarg, a tańsza oferta opiewała na kwotę 1 905 270 złotych. Oznacza to, że gdyby budować drogi w odcinkach, wówczas cała ul. Parkowa kosztowałaby nas ok. 6 000 000 złotych.

Dlaczego kostka granitowa

Ciekawie przedstawia się również porównanie cen wykonania drogi z kostki granitowej i z betonowej, na przykładzie dróg już wybudowanych w naszym mieście:

·        Kostka kamienna 3.600 zł – cena realizacji 1 mb ciągu pieszo-jezdnego o szerokości 5m z nawierzchnią i dojazdami do posesji (w oparciu o wynik przetargu na realizację 950 mb ul. Parkowej),

·        Kostka betonowa 2.200 zł – cena realizacji 1 mb drogi o szerokości 5m z chodnikami oraz podjazdami do posesji (w oparciu o realizację drogi w ul. Północnej).

Jak widać z powyższego porównania, cena drogi wybudowanej z kostki granitowej jest trochę wyższa od ceny drogi wykonanej z kostki betonowej. Należy tu jednak podkreślić, że jest to cena, czyli to, ile trzeba wydać na początku. Niebrane są pod uwagę koszty utrzymania inwestycji, które pojawią się w przypadku kostki betonowej wypadającej o wiele gorzej w porównaniu z jej naturalnym odpowiednikiem.

Kostka granitowa jest niesamowicie trwała i posiada doskonałe parametry: wytrzymałość na ściskanie i brak uszkodzeń w testach na rozmrażanie. Można powiedzieć, że jest wieczna. Tymczasem parametry kostki betonowej są wielokrotnie niższe a jej trwałość w testach na rozmrażanie to tylko do 8 cykli. W związku z tym nie jest tak wytrzymała, pęka i kruszy się, a po jakimś czasie drogę z niej wykonaną trzeba remontować (uzupełniać lub wymieniać).

Kostka granitowa jest materiałem naturalnym i estetycznym. Bardzo często wykorzystywana jest, jako nawierzchnia w miejscach o charakterze parkowym i zabytkowym.  Ponieważ kwartał wymienionych ulic jest zabytkiem i ma charakter parkowy, kostka granitowa jest idealnym rozwiązaniem.

Dobre Praktyki

W przypadku budowy dróg, tak, jak i w innych dziedzinach, często zamiast samemu szukać rozwiązań, warto przyjrzeć się temu, co zrobili inni w podobnych sytuacjach.

Przykładem może być powiat przasnyski, który kilka lat temu borykał się problemem podobnym do naszego: wiele tamtejszych dróg nie było utwardzonych, te istniejące były z kolei w złym stanie. Postanowiono uporać się z tą kwestią w jak najkrótszym czasie.

Na początku przygotowany został wieloletni plan rozwoju dróg, w którym dokonano ich funkcyjnego podziału. Wyodrębnionym w ten sposób grupom przypisano standardy techniczne, ramy czasowe i kosztowe. Po przyjęciu programu rozwoju dróg podjęte zostały działania organizacyjno-prawne umożliwiające wdrożenie inwestycji, która zakończyła się spektakularnym sukcesem: w ciągu 8 lat przebudowano 319 km dróg (czyli 75% istniejącej sieci), a odbyło się to przy minimalnym wykorzystaniu środków własnych.

Tumska, jedna z najważniejszych ulic Starego Miasta w Płocku, została przebudowana kilka lat temu, a o kierunku jej rewitalizacji zdecydowała społeczność lokalna. Stało się tak, ponieważ jednym z warunków otrzymania funduszy unijnych było zorganizowanie konsultacji społecznych, które miały pomóc w stworzeniu społecznej wizji funkcjonowania tej ulicy. Przeprowadzono zatem ankiety wśród mieszkańców, odbyło się również wiele spotkań i dyskusji. Ostatecznie społeczność lokalna zdecydowała o przekształceniu ulicy w reprezentacyjną przestrzeń publiczną, potocznie nazywaną salonem miasta.

Rewitalizacja objęła uporządkowanie wszystkich mediów, przebudowę i modernizację nawierzchni (położono kostkę brukową i płyty granitowe) oraz dobranie i wykonanie elementów małej architektury (granitowych siedzisk, stylizowanych latarni, fontann). Konsultacje zaś zaktywizowały właścicieli nieruchomości na tyle, że dziś ulica Tumska faktycznie jest salonem Płocka. Nie tylko z piękną drogą i małą architekturą, ale również restauracjami i cyklicznymi imprezami, takimi jak Jarmark Tumski czy Festiwal Smaku, które są atrakcją dla mieszkańców i turystów.

Kolejne przykłady dobrych praktyk z innych miast pokazują, że decydując o sposobie wykonania dróg, nie można skupiać się wyłącznie na kryterium najniższej ceny. Należy także wziąć pod uwagę charakter miejsca: zabytkowy (Bydgoszcz, Tykocin, Międzylesie) lub parkowy (Konstancin-Jeziorna, Kudowa Zdrój czy Połczyn Zdrój). Wszędzie tam zdecydowano, że wykorzystanie naturalnego materiału – granitu podkreśli wyjątkowość tych miejsc.

Do dobrych praktyk przy inwestycjach drogowych i rewitalizacyjnych należy również pozyskiwanie funduszy unijnych. Są one nadal dostępne i mogą w znaczący sposób pomóc w finansowaniu projektów, tylko trzeba się o nie postarać. Dla przykładu rewitalizacja parku w Brwinowie została sfinansowana w 84.89% ze środków unijnych.

Finansowanie

Prezentacja Komitetu zawierała również proponowane źródła finansowania inwestycji drogowych, przygotowane w oparciu o informacje uzyskane z Urzędu Miasta. Związane one były z przesunięciem środków z zadań, które miały nie zostać zrealizowane z powodu opóźnień w projektowaniu; a także z wykorzystaniem rezerwy na inwestycje, nadwyżek budżetowych oraz środków własnych miasta uzupełnionych dotacjami ze źródeł zewnętrznych np. z Programu Rozwoju Gminnej i Powiatowej Infrastruktury Drogowej na lata 2016-2019.

Szerszy kontekst budowy dróg

Choć głównym celem Komitetu jest wybudowanie dróg we wspomnianych siedmiu ulicach, to propozycja realizacji tego celu została oparta o szerszy kontekst rozwoju infrastruktury drogowej w mieście.

Według inwentaryzacji wykonanej przez miasto, w Milanówku jest ok. 56 km dróg nieutwardzonych wymagających wykonania nawierzchni. Siedem ulic, o których mowa ma w sumie ok. 4 km długości, co stanowi niewiele ponad 7% ogółu.  Zakładając potraktowanie tematu inwestycji drogowych jako priorytetu miasta, z rocznym budżetem na poziomie 5-8 mln złotych potrzeby te mogą zostać zrealizowane w okresie 10-15 lat (przy realistycznym tempie budowy 4-5 km dróg rocznie), w zależności od stopnia pozyskania dodatkowego zewnętrznego finansowania. Jeśli przyjmiemy dla uproszczenia, że wybudowanie nawierzchni granitowej jest dwa razy droższe od asfaltowej, to wykonanie jej w siedmiu ulicach w strefie zabytkowej nie zmieniłoby tej perspektywy czasowej, bo wydłużyłoby projekt utwardzenia dróg w całym mieście tylko o jeden rok.

Podsumowanie

Zdaniem Komitetu kluczem do sukcesu jest konsekwencja i kompleksowe podejście do inwestycji drogowych. Dzięki jasnym kryteriom i standardom, dobremu planowaniu wraz z istotną pomocą zewnętrznego finansowania możliwe jest nie tylko uporanie się z problemem ogromnej ilości nieutwardzonych dróg, ale także wybudowanie dróg pięknych, będących dumą całego Milanówka.

Ponadto – jak zaleca Instytut Rozwoju Miast – „podstawą dobrej rewitalizacji jest umiejętne dostosowanie przedsięwzięć do lokalnych potrzeb i uwarunkowań”. A czyż my, wszyscy mieszkańcy Milanówka, nie zasługujemy na piękne aleje spacerowe w zabytkowej strefie naszego miasta? Oczywiście, że tak.

Zarząd Społecznego Komitetu Budowy Drogi